ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

* ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು 1922 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ವೇಲ್ಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಆಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
* ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮುಂಬೈ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಆಸ್ತಿಯ ಇಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಗೋಥಿಕ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೊ ಎನ್ಸೆಂಬಲ್ಸ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
* 100 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಈ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದವರೆಗಿನ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.
* ವೇಲ್ಸ್ ರಾಜಕುಮಾರ (ಜಾರ್ಜ್ V) ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
* ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ – ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ನಂತರ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಅನ್ನು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
* ಇಂಡೋ-ಸಾರ್ಸೆನಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮೊಘಲ್, ಮರಾಠ ಮತ್ತು ಜೈನರಂತಹ ಇತರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಗಳ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
* ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 50,000 ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.
* ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆ, ಗುಪ್ತರು, ಮೌರ್ಯರು, ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.
* ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ಯೋಜನೆಯು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ UNESCO ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ 2022 ರ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
* ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. COVID-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವು ಒಡ್ಡಿದ ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಉತ್ತಮ ಮಾಹಿತಿಯುಳ್ಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಪರಿಹಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಯೋಜನೆಯು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕ್ಷೀಣತೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದೆ.
* 6 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ, ಚೀನಾ, ಭಾರತ, ಇರಾನ್, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್) ಹದಿಮೂರು ಯೋಜನೆಗಳು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ 2022 ಯುನೆಸ್ಕೋ ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ.
* ತೆಲಂಗಾಣದ ದೋಮಕೊಂಡ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈನ ಬೈಕುಲ್ಲಾ ನಿಲ್ದಾಣವು ‘ಅವಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಮೆರಿಟ್’ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
* ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಟೋಪ್ದಾರ ಸ್ತೂಪ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ನಾಂಟಿಯನ್ ಬೌದ್ಧ ದೇವಾಲಯವೂ ಈ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ.
* ಹೈದರಾಬಾದಿನ ಗೋಲ್ಕೊಂಡದ ಸ್ಟೆಪ್‌ವೆಲ್ಸ್ ಅನ್ನು ‘ಅವಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಡಿಸ್ಟಿಂಕ್ಷನ್’ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಚೀನಾದ ಶಾಂಘೈನಲ್ಲಿರುವ ವೆಸ್ಟ್ ಗ್ಯುಝೌ ಲಿಲಾಂಗ್ ನೆರೆಹೊರೆಯು ‘ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಮಾನ್ಯತೆ’ ವರ್ಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
* ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ UNESCO ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು 2000 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ರಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲು, ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು. 
* ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಸ್ತಿಗಳ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ-ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ ಮೂಲಕ ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. 
* 2020 ರಲ್ಲಿ, 2030 ಎಸ್‌ಡಿಜಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ‘ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ’ ಎಂಬ ಹೊಸ ವರ್ಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.